Fizjoterapia stomatologiczna to gałąź fizjoterapii zajmująca się diagnostyką i terapią zaburzeń narządu żucia, bólu twarzy oraz powiązanych problemów posturalnych i szyjno-żuchwowych. Najczęściej dotyczy pacjentów z dysfunkcjami stawu skroniowo-żuchwowego, bólem mięśni twarzy, nawracającymi bólami głowy związanymi z napięciem oraz pacjentów po zabiegach chirurgii szczękowo-twarzowej. W praktyce fizjoterapia stomatologiczna współpracuje ściśle ze stomatologiem, ortodontą, protetykiem, logopedą i lekarzem specjalistą, tworząc kompleksowy plan leczenia.
Najczęściej stosowane metody
- Terapia manualna stawu skroniowo-żuchwowego i tkanek miękkich (mobilizacje, techniki mięśniowo-powięziowe).
- Ćwiczenia czynne i rozciągające dla mięśni żucia, mięśni szyi i posturalnych.
- Edukacja pacjenta (higiena stawu, unikanie parafunkcji, program samopomocy).
- Terapia mięśniowo-powieźiowa / suche igłowanie przy wskazaniach.
- Taping, elektroterapia i fizykoterapia jako uzupełnienie w wybranych przypadkach.
- Praca z kręgosłupem szyjnym oraz piersiowym – przywracanie równowagi mięśniowej w obrębie kręgosłupa, co często wpływa na bóle twarzy.
Co mówi nauka — dowody skuteczności:
- Redukcja bólu i poprawa ruchomości
Przeglądy systematyczne i meta-analizy wykazują, że interwencje fizjoterapeutyczne (ćwiczenia + terapia manualna) są związane z istotnym zmniejszeniem bólu i poprawą maksymalnego otwarcia ust w krótkim i średnim terminie u chorych z TMD.
- Terapia manualna
Przegląd dowodów wskazuje, że terapia manualna ukierunkowana na staw i otaczające tkanki może przynieść korzyści w zmniejszeniu bólu u pacjentów z TMD,
- Ćwiczenia terapeutyczne i edukacja
Ćwiczenia czynne (koordynacja, kontrola ruchu oraz rozciąganie) wraz z edukacją pacjenta (modyfikacja parafunkcji, nauka samo-rozciągania) mają dobrą podstawę badawczą jako element pierwszego rzutu terapii.
Dla kogo jest fizjoterapia stomatologiczna?
- Pacjenci z bólem stawu skroniowo-żuchwowego i/lub bólem mięśni żucia.
- Ograniczone otwarcie ust lub przeskakiwanie/stuki w stawie.
- Bóle głowy o charakterze napięciowym powiązane z problemami żuchwy.
- Parafunkcje (zaciskanie, zgrzytanie) w połączeniu z bólem mięśniowym.
- Pacjenci przed i po zabiegach w obrębie twarzoczaszki.
Jak wygląda wizyta w Śląskim Centrum Osteopatii i Fizjoterapii?
- Wywiad stomatologiczno-ortopedyczny (historia, ból, nawyki).
- Badanie funkcjonalne — zakres ruchu żuchwy, ocena mięśni twarzy i szyi, ocena postawy oraz ewentualna współpraca ze stomatologiem/ortodontą.
- Plan terapii — łączenie terapii manualnej, programu ćwiczeń do domu i edukacji; w razie potrzeby koordynacja z lekarzem stomatologiem/ortodontą.
- Monitorowanie efektów i modyfikacja planu (zwykle kilka wizyt + praca domowa).
Wybrane źródła naukowe:
- Herrera-Valencia A., et al. Efficacy of Manual Therapy in Temporomandibular Joint Disorders (przegląd). 2020. PMC
- González-Sánchez B., et al. Temporomandibular Joint Dysfunctions: A Systematic Review (2023). PMC
- Arribas-Pascual M., et al. Effects of Physiotherapy on Pain and Mouth Opening in Temporomandibular Disorders — umbrella review/meta-meta-analysis (2023). MDPI
- van der Meer H.A., et al. Systematic review: effects of physical therapy for TMD (2020). ScienceDirect
- Paço M., et al. A Systematic Review and Meta-analysis (physiotherapy for TMD) (2016).
